Park Młociński
Znajduje się w dzielnicy Bielany m. st. Warszawy, na północ od osiedla Młociny; pomiędzy ulicami Papirusów, Pułkową, Parkową i lewym brzegiem Wisły. Powierzchnia Parku wynosi ponad 100 ha.
Trochę historii
Pierwotnie nazwa wsi brzmiała Młoszczyny i pochodziła od słów młoka, młaka, które oznaczały moczar, bagno, mokrą łąkę.
Początki wsi Młociny – bardzo atrakcyjnie położonej, otoczonej gęstym, pełnym zwierzyny borem zwanym Puszczą Młocińską, będącym częścią prastarej Puszczy Mazowieckiej datowane są przez historyków na przełom XI i XII wieku. W XIV i XV wieku jest ona wzmiankowana w źródłach jako wieś książęca. W 1408 roku książę mazowiecki Janusz Starszy nadał wójtowi Warszawy – Piotrowi Pielgrzymowi – dochody z kilku karczm; m. in. młocińskiej, wawrzyszewskiej i powązkowskiej (całkiem gęsto, jak widać, wtedy usadowionych).
W 1526 roku, po wcieleniu Mazowsza do Korony, Młociny jako królewszczyzna, weszły w skład starostwa warszawskiego. W tamtych latach nastąpił szybki rozwój Warszawy, szczególnie dotyczy to terenów leżących wzdłuż Wisły, wzmógł się ruch budowlany, powstawały nowe cegielnie. Zagospodarowywano intensywnie przestrzeń na północ od warszawskiego Nowego Miasta. Pod koniec XVI wieku wydzielono część Puszczy Młocińskiej na zwierzyniec królewski. Tak pomyślny rozwój północnych terenów Warszawy został zahamowany w czasie wojen szwedzkich: wieś Młociny została spalona.
Czasy saskie to okres ponownego, intensywnego rozwoju Warszawy: budowano wtedy w Warszawie liczne pałace, kamienice i kościoły. Wspaniałe rezydencje, na fali modnego wówczas rustykalizmu, były lokowane także na wsi. Tak powstał, zachowany do dzisiaj, pałac Brühla na Młocinach z ciekawie zaprojektowanymi założeniami ogrodowo-parkowymi. W przypałacowym zwierzyńcu trzymano rozmaite dzikie zwierzęta: żubry, dziki, jelenie i daniele, zbudowano także bażantarnię. Było to miejsce licznych festynów dworskich, znajdował się tu teatr leśny. Na polowania przybywał król August III. W czasach stanisławowskich utrzymywał się pomyślny okres w historii Młocin, bywał tu sam król Stanisław August, dla którego w 1765 roku, wystawiono w teatrze leśnym komedię francuską.
W 1794 roku, podczas oblężenia Warszawy, Młociny zostały znacznie zniszczone. W latach następnych wieś stopniowo podnosiła się z upadku, by w 1877 roku liczyć łącznie z folwarkiem i cegielnią 34 domy i 394 mieszkańców. Ponadto znajdowała się tu warzelnia łoju i 2 karczmy.
Wraz z rozwojem miasta i zwiększaniem się liczby ludności w 1822 roku w Warszawie uruchomiono komunikację miejską, pierwsze omnibusy konne, zwane żurnalierami, łączyły miasto z Bielanami i Młocinami.
W 1907 roku magistrat zakupił w Młocinach tereny tzw. Budek i Góry Burakowskie na park podmiejski. Po raz kolejny nazwa Młociński Park Miejski pojawia się na planie wykonanym w sierpniu 1930 roku przez Dział IV Regulacji i Pomiarów Wydziału Technicznego Miasta.
Podczas II wojny światowej Młociny były terenem walk z Niemcami, w 1939 roku pułk strzelców kaniowskich dowodzony przez mjr Stanisława Kamińskiego stoczył krwawy bój, opóźniając marsz najeźdźcy na Warszawę. Podczas Powstania Warszawskiego tereny te znalazły się w zasięgu działania grupy „Kampinos” Armii Krajowej. O ile tereny zurbanizowane Młocin nie zostały, w porównaniu z Warszawą, dotkliwie zniszczone, o tyle drzewostan terenów leśnych uległ poważnej dewastacji. Do dzisiaj w starodrzewie na terenie Parku spotyka się egzemplarze drzew podziurawionych pociskami, a w wycinanych chorych drzewach można wyłuskać wojenne naboje.
Czasy współczesne
Mieszkańcy dużych aglomeracji w coraz większym zakresie korzystają z różnych form rekreacji i wypoczynku na terenach leśnych, a ekologiczna funkcja lasu jest coraz bardziej doceniana. Wychodząc naprzeciw potrzebom mieszkańców Warszawy tereny leśne przystosowuje się dla potrzeb wypoczynku i edukacji.
Park Młociński jest chętnie odwiedzany przez mieszkańców całej Warszawy. Niezależnie od dogodnego położenia i możliwości dojazdu przyczyniają się do tego jego walory przyrodnicze. Sąsiadujący z miejskimi terenami zurbanizowanymi, spełnia ważną funkcję ekologiczną – wpływa na mikroklimat miasta – pełni funkcję ochronną i społeczną.
Teren Parku Młocińskiego objęty jest różnymi formami ochrony:
- leży w zasięgu otuliny Kampinoskiego Parku Narodowego,
- znajduje się w granicach Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu,
- stanowi fragment Skarpy Warszawskiej, w obrębie której nie wolno naruszać naturalnej rzeźby terenu, niszczyć szaty roślinnej ekosystemu.
Wartość przyrodniczą Parku podnosi jego położenie nad Wisłą, dzięki czemu obszar ten jest ważnym węzłem korytarza ekologicznego od doliny Środkowej Wisły do Puszczy Kampinoskiej.
Flora
Znaczny obszar lasu zajmują zróżnicowane drzewostany: różnowiekowe, wielogatunkowe i często wielopiętrowe, występujące na siedliskach od boru świeżego poprzez lasy mieszane do lasów łęgowych. W składzie gatunkowym lasu pod względem powierzchniowym przeważa sosna – 60% oraz dąb ok. 20%, znaczny udział wykazuje olcha – 10% i jesion ok. 5%. Stwierdzono także występowanie drzewostanów z panującą wierzbą – ok. 2%, świerkiem – 2% i lipą – 1%.
Fauna
Park Młociński jest miejscem gdzie spotkać można duże ssaki (dziki, sarny, łosie – dochodzące tu z Puszczy Kampinoskiej). Zwierzyna ta jest w okresie zimowym dokarmiana w specjalnych paśnikach obok których ustawia się lizawki zawierające sól z mikroelementami. W przypadku niedostatku wody zakładane są sztuczne poidła.
W Parku mieszkają również mniejsze ssaki (lisy, kuny, zające, krety, tchórze, jeże, nietoperze, ryjówki, łasice, wiewiórki) oraz kilka gatunków płazów (grzebiuszka ziemna, ropucha szara, żaba moczarowa) i gadów (padalec i zaskroniec).
Bardzo ważnym składnikiem biocenozy leśno-parkowej są ptaki, które skutecznie ograniczają występowanie wielu szkodliwych owadów leśnych. Ptaki polują na owady za dnia, podobną rolę pełnią w porze nocnej nietoperze. Poprzez dodanie liczby miejsc gniazdowania można zwiększyć liczebność ptaków. Ze względu na niedużą liczbę naturalnych dziupli, w celu zwiększenia populacji ptaków, zostały w Parku Młocińskim zawieszone różne rodzaje specjalnych skrzynek lęgowych. Skrzynki te służą ptakom nie tylko do gniazdowania. Wiele gatunków spędza noc w dziuplach, a przy ich braku zadowala się noclegiem w skrzynkach. Także inne gatunki zwierząt – owady (osy i szerszenie) i ssaki (nietoperze i wiewiórki) często zakładają gniazda lub kryjówki w budkach dla ptaków.
Ważną rolę w naturalnym środowisku leśnym pełnią, podlegające ochronie, mrowiska. Są one w specjalny sposób grodzone, przede wszystkim przed dzikami, które w poszukiwaniu larw rozkopują je i niszczą.
Główne aleje spacerowe stanowią, połączone ze sobą, dwie obwodnice, przy których znajdują się:
- parkingi, na których spokojnie można zostawić samochód
- miejsca piknikowe zbudowane z naturalnych materiałów: impregnowanych, drewnianych bali. Znajdziemy tu wygodne ławy i stoły oraz chroniące przed deszczem wiaty. Obok są miejsca przystosowane do palenia ognisk, ruszty do pieczenia kiełbasek czy grilowania. Zadbano również o przygotowanie stert drewna do spalenia, uzupełnianego w miarę potrzeb
- place zabaw z ciekawymi, drewnianymi urządzeniami zabawowymi przeznaczonymi dla dzieci młodszych i starszych. Znajdziemy tu piaskownice, huśtawki, zjeżdżalnie, przeplotnie, pociągi, samoloty i inne urządzenia pobudzające dziecięcą wyobraźnię. Place zabaw są bezpieczne i ogrodzone.
- ścieżka sprawnościowa z urządzeniami sportowymi przystosowanymi dla osób w każdym wieku pozwoli na zweryfikowanie kondycji fizycznej
- punkty widokowe (drewniane podesty), które zapewnią niezwykłe przeżycia estetyczne:
- S – południowy, z którego podziwiać można śródleśną łąkę z malowniczymi kępami drzew i krzewów, porośniętą różnorodnymi gatunkami traw i ziół. Wczesnym rankiem, kiedy nie ma ludzi, można tu nawet spotkać żerującą zwierzynę leśną i posłuchać śpiewu ptaków.
- N – północny, znajdujący się nad okresowo wysychającym stawem, porośniętym trawą i trzciną. Do punktu widokowego dochodzi się ścieżką wytyczoną w łęgu wilgotnym – rzadko obecnie spotykanym siedlisku leśnym, typowym dla dolin wielkich rzek. Łęg wilgotny stanowi drzewostan topolowo-wierzbowy w górnym piętrze, z olszą, wiązem, lipą i jesionem w drugim piętrze oraz bzem czarnym, dereniem, czeremchą, kruszyną oraz porzeczką w podszycie.
(opracowała Mirosława Włodek)
